Nemrut Dağı Nerededir? – Nemrut Dağı Harabeleri ve Heykelleri

8 Haziran 2021
Nemrut Dağı UNESCO Dünya Kültür Mirası listesinde bulunan Nemrut Dağı Komagene Krallığı’na ait harabeleri, heykelleri ve yazıtlarıyla geçmişe ışık tutuyor. Yerli ve yabancı çok sayıda turistin ilgisini çeken dağın zirvesinde yer alan eserler gizemini korumaya devam ediyor. Nemrut Dağı hangi şehirdedir ve Nemrut Dağı nerede gibi sıkça sorulan sorulara cevap vererek başlayalım. Eski çağlarda Kommagene olarak bilinen arkeolojik kalıntılara ev sahipliği yapan Nemrut Dağı Türkiye’nin Adıyaman ilinde yer alır.  Dağın yüksekliği 2150 metre. Nemrut Dağı Efsanesi Nedir Acımaz sert ve yüzü gülmez anlamına gelen Nemrut ismini alan dağ, efsaneye göre bu ismi Hz. İbrahim’i ateşe attıran Nemrut isimli Babil hükümdarından alıyor. Birçok farklı efsane halk arasında dilden dile dolaşıyor olsa da genel olarak herkesin inandığı hikaye de kral Persler ile Yunanlıların dinini birleştirerek yeni bir din kurmayı planlıyor ve bu yeni dinin merkezini de Nemrut Dağı yapmak istiyor. Bu şekilde tüm dünyaya hükmetmeye ve ölümsüzlüğü bulmayı amaçlıyor. Kral Antiochos bu amaçla hazırladığı alanda her biri kutsal kabul edilen teraslar inşa etmeye başlıyor ve bu teraslara da Tanrı heykelleri yerleştirerek, heykelleri hem Persçe hem de Yunanca olarak isimlendiriyor.
Nemrut Dağı Nasıl Oluşmuştur Tabakalı volkanlar sınıfına ait ve kuvaterner döneminde oluşan Nemrut Dağı, Anadolu’daki en önemli yanardağlar arasında bulunur. Nemrut krateri en son 1411 ve 1441 senelerinde faaliyet göstermiş ve günümüzdeki görünümüne ise 100 bin sene önce gerçekleşen büyük patlamayla kavuşmuştur. Nemrut Dağını Özel Kılan Nedir 1987 senesinden beri UNESCO Dünya Miras Listesi’nde yer alan Nemrut Dağı’nın hem volkanik bir dağ oluşu, hem doğal bir anıt oluşu, hem de insan eliyle yapılan tarihi bir eser olma özelliği onu bu listeye katmıştır. Türkiye sınırlarındaki faaliyete geçme riski olan yanardağlardan bir tanesi olması da onu özel kılıyor. Milattan önce 1. yüzyılda Komagene krallığı tarafından devasa heykeller ile donatılan dağ Tanrıların Dağı diye adlandırılıyor. Ama günümüzde hala pek çok noktasına ulaşım sağlanamadığı için de gizemini koruyor. Hem yerli hem yabancı turistlerin ve tarihçilerin tamamen insan eliyle yapılmış olan höyüklerde ve mezarlarda neler olabileceğine dair merakı sürüyor. Tüm bu çözümlenemeyen sırların içerisinden en merak edilen insanların bugünün teknolojisi ile ulaşılamayan bu eserler o zaman teknolojisiyle oraya nasıl getirildiği hala bilinmiyor. Taşların yukarıdan araçlarda dizilmiş olabileceği konuşulsa da o zamanki teknolojiyle bu mümkün görünmüyor. Nemrut Heykelleri ve Nemrut Harabeleri    1881 senesinde Diyarbakır çevresinde gerçekleşen yol çalışması sırasında Karl Sester tarafından Komagene krallığından kalmış olan eserlere ulaşılıyor. Bu eserlere ilk ulaşıldığında Asurlulara ait olduğu düşünülse de buluntular arasındaki gerekçe kitabelerden Komagene Krallığı’na ait oldu ortaya çıkıyor. Bu kitabelerden, dağdaki tüm eserlerin Komagene kralı 1 Antiochos adıyla yapıldığı anlaşılıyor. Heykeller hakkında çok fazla detay veren kitabenin gelecekteki ziyaretçileri için hazırlandığı düşünülüyor. Kralın iki satırlık vasiyeti de heykellerin arka yüzünde yer alıyor. Bu vasiyete göre kral kendinden sonra gelecek olan kuralları tapınak için görevlendiriyor. Ziyaretçilerden ise ibadet amacıyla gelenleri övüp, kötü amaçlarla gelenlere beddua ediyor. Kralın vasiyetinden anlaşıldığı kadarıyla Kral bu kutsal alana gelen tüm ziyaretçilerin en kusursuz şekilde ağlamasına en iyi şarapları içmesine ve törenler boyunca müzisyenlerin görevlendirilmesini istiyor. Anıtsal heykeller doğu, batı ve kuzey teraslarına yayılmıştır. İyi korunmuş durumdaki dev heykeller kireçtaşı bloklarından yapılmış olup, 8-10 metre yüksekliktedir. Nemrut Dağı’nın doğu yakasında tanrıların taştan gövdelerini yıkılmış kafaları önlerine sıralanmış halde görürsünüz. Nemrut Dağı’ndaki teraslarda yer alan heykellerin isimleri;
  • Kral Antiokhus (Theos), Herakles (Ares-Artagnes),
  • Zeus (Oromasdes),
  • Fortuna (Kommagene tanrıçası)
  • Apollo (Mithras)
Kralın Mezarı Nerede? Kral 1. Antiochus’un mezarının Nemrut Dağı’nda olduğu bilinse de mezara hala ulaşılamadı. Bunun asıl sebebi,  tüm gelişmiş teknolojiye rağmen tümüne zarar vermeden arama yapılabilmesinin mümkün görünmemesi. Antiokhos öldükten 106 yıl sonra Romalılar Kommagene krallığına ihlak ediyorlar. Ve 1881’de Alman arazi mühendisleri anıt mezarı keşfediyor. Kral kendi heykelini Zeus gibi tanrıların heykellerinin yanına yaptırarak insanların duasını almayı umuyor ve mezarının doğu yakasındaki bir aslan heykeli bölgeyi gözetiyor. Geçmiş dönemde insanlar buradaki tanrıların huzurunda ateş yakıp yemekler hazırlayarak Tanrıları ve Kralı mutlu etmeye çalışıldığı söyleniyor. Nemrut Dağı’na Nasıl Gidilir? Adıyaman ilinin Kahta ilçesindeki Kayadibi Köyü’nün yakınlarında yer alan Nemrut Dağı’nın şehir merkezine uzaklığı 87 kilometre. Nemrut Dağı’na ulaşmak için öncelikle havayolu, otobüs ya da kendi aracınızla Adıyaman’a ulaşmanız gerekiyor. Adıyaman bölgesinden düzenlenen turlara katılabilir veya aracınızla dağa ulaşabilirsiniz. Kişisel aracınız yoksa tur ile gezmeyi tercih etmiyorsanız şehrin merkezinden araç kiralama hizmetinden faydalanabilirsiniz. Nemrut Dağı Çevresinde Yapabilecekleriniz Nemrut Dağı ziyaretinizden sonra Kahta’ya yönelerek Kahta kalesini görebilirsiniz. Kalenin yaklaşık 4 kilometre sonrasında yer alan Arsemia antik kentine ulaşarak  Kommagene Krallığının yönetim merkezi ve yazlık başkenti olarak kullanılan bölgeyi gezebilirsiniz. Hem doğasının güzelliğiyle hem de antik kent tarihiyle görülmeye değer. Antik Roma mimarisi anıtsal köprüsü olan Cendere köprüsü Cendere çayı üzerinde yer almaktadır. Harç kullanılmadan ve kesme taşlardan inşa edilen köprü 7 metre genişliğinde 30 metre yüksekliğinde ve 120 metre uzunluğundadır. Kanyondan akan çayın iki tarafını birleştiren köprü günümüzde piknik alanı olarak kullanılmaktadır. Hem konumu hem de heykellerinin gizemiyle ülkemizin en merak edilen turistik noktalarından Nemrut Dağı aynı zamanda gün doğumunu ve batımını en güzel şekli ile izleyebileceğiniz yerlerden biri olma özelliğine sahip. Sabahın en erken saatlerinde gün doğumunu Doğu terasında izleyebilir ve akşam saatlerinde Batı terasında gün batımına eşlik edebilirsiniz. Nemrut’a çıkmanın en güzel zamanları Mayıs ve Haziran ayları olsa da yollar Mart ayından Kasım ayına kadar açık. Genel olarak Nemrut Dağı’nda hava rüzgarlı ve soğuk. Onun için daha tırmanışa geçmeden yanınıza alacağınız giysilerle ortama hazırlıklı olabilirsiniz. Ve tabii ki yere sağlam basan rahat bir ayakkabıya ihtiyacınız olacak. Nemrut Müzesi’nin kafesinde yeme-içme ihtiyaçlarınız için çeşitler mevcut. Yöresel yemeklere meraklıysanız Adıyaman’ın merkezindeki lokantalarda deneyebilirsiniz. Kahta ilçesi baraj sahilinde balık ve ızgara türleri mevcut. Nemrut dağı yolu üzerindeki konaklama tesisleri ve kafeteryalarda hizmetinizde. Kralların ve Tanrıların taşlaştığı yer olarak anılan Nemrut Dağı içerisindeki eserler doğanın etkisiyle daha fazla zarar görmeden yerinde dururken gidip görmekte fayda var. Adıyaman Bölgesi ve Nemrut Dağı geziniz için bir gün yeterli gelmeyecektir. Rehberler yardımıyla gezebilir veya gitmeden önce gezmek istediğiniz noktaları belirleyerek, yolculuk planı hazırlayabilirsiniz. Birbirine yakın yerleri sıraya koyarak, planlı şekilde hareket etmeniz vakit kazanmanız açısından faydalı olacaktır. En çok görmek istediğiniz yerleri en başa alarak, vaktiniz artması durumunda diğer noktaları da gezebilirsiniz.